नेपालका कम्युनिस्टमाथि आर्थिकलगायत अनेकन् विकृतिमा मुछिएको आरोप लाग्ने गरेको छ तर भारतीय राजनीतिमा त्यहाँका कम्युनिस्टले आफ्नो ‘चरित्र’ बचाएका छन्।

गालिब मार्क्सलाई लेख्छन्– दर्शनशास्त्रमा तपाईंको रुचि छ भने वेदान्त र वहदत उल वजूद (एकेश्वरवादको सुफी दर्शन) अध्ययन गर्नूस्। केवल विचारमाथि विचारको राग अलाप्न बन्द गर्नूस्।

पुँजीपति वर्गको सहयोगी विचार लोकतान्त्रिक-समाजवाद हुने कुरा मार्क्सवादी-समाजवादी क्रान्ति विपरीत हो, तर यसले मार्क्सवादी पंक्तिलाई पनि प्रभावित गरिरहेको हुन्छ।

नयाँ पुस्ताले पुरानो राष्ट्रवादको अवधारणाभन्दा देशप्रेमको अवधारणा बोक्नुपर्छ। पहाडी–शाहवंशीय–हिन्दू–ब्राम्हण–क्षेत्रीभित्रको पनि धनी वर्ग मात्रै अट्ने राष्ट्रवादले हाम्रो हित गर्दैन।

यदि सम्पूर्ण रूपमा समानुपातिक प्रणाली हुन्थ्यो भने त्यसले राज्यको प्रवृत्ति र दिशा बदल्थ्यो। जनयुद्ध या मधेश आन्दोलनको अन्तर्य त्यही नै थियो।

पुँजीवादी देशहरू पनि वामपन्थबाट मुक्त छैनन्। जतिखेर पुँजीवाद संकटमा पर्छ,  त्यतिखेर आफूलाई जोगाउनका लागि पुँजीवादले वामपन्थको अभ्यास गर्छ।