वैदेशिक रोजगारीबाट फर्केर सामूहिक माछापालन

म्याग्दी– वैदेशिक रोजगारीमा भनेजस्तो कमाइ नभएपछि स्वदेश फर्केर पश्चिम म्याग्दीको मालिका गाउँपालिका–३ का तीन जना युवाले सामूहिक माछापालन गरेका छन्। स्थानीय पूर्णबहादुर रोका, तेजेन्द्र बुढा र यमेन्द्र रोकाले मालिका–३ मा पर्ने टिमुरे खोलामा सामूहिक माछापालन थालेका हुन्। उक्त सामूहिक माछापालन पश्चिम म्याग्दीका लागि उदाहरणीय व्यवसाय बनेको छ।

पूर्ण कतारमा ६ वर्ष र यामेन्द्र तीन वर्ष तथा तेजेन्द्र बहराइनमा तीन वर्ष काम गरेर स्वदेश फर्किएपछि सामूहिक माछापालनमा लागेका हुन्। टिमुरे खोला नजिकैको आठ रोपनी जग्गा भाडामा लिएर उनीहरूले सामूहिक रूपमा ट्राउट जातका माछा पालन गरेका हुन्।

२० लाख रुपैयाँ लगानीमा माछापालनका लागि १० पोखरी निर्माण गरिएको पूर्णले जानकारी दिए। विसं २०७९ कात्तिकदेखि मालिका रेन्बो ट्राउट फर्म दर्ता गरी माछापालन व्यवसाय शुरू गरिएको उनले बताए। “शुरूमा आठ लाख रुपैयाँको लगानीमा ६ वटा पोखरी (रेसवे) निर्माण गरी माछापालन थालनी गर्‍यौँं। अहिले १० पोखरी निर्माण गरेका छौंँ”, उनले भने।

गण्डकी रेन्बो ट्राउटबाट १० हजार अण्डा ल्याएर ह्याचिरिङ गरिएको जनाउँदै पूर्णले करिब नौ महिनामा माछा बिक्रीका लागि तयार हुने बताए। अहिले पोखरीमै भुरा उत्पादन हुने भन्दै १२ हजार बढी माछा हुर्किरहेका उनले जानकारी दिए।

पूर्णका अनुसार पहिलो वर्ष ७०० केजीभन्दा बढी माछा बिक्री भएको थियो। यस वर्ष दुई हजार केजी उत्पादन गर्ने लक्ष्य रहेको उनको भनाइ छ। पहिलो वर्षको आम्दानी पनि व्यवसाय विस्तारमा लगाइएको बताउँदै उनले यस वर्षदेखि राम्रो आम्दानी लिन सकिने बताए। माछापालनका लागि चिसो र बहाव भएको स्वच्छ पानी आवश्यक हुने सञ्चालक पूर्ण बताउँछन्।

वर्षातको समयमा माछाका भुरा बचाउन गाह्रो हुने तेजेन्द्रले सुनाए। यहाँ उत्पादित माछा नजिकैको दरबाङ बजारसहित सदरमुकाम बेनी र छिमेकी जिल्ला बागलुङसम्म लगिएको उनले बताए। पहिलो वर्ष प्रतिकेजी एक हजार दुई सय रुपैयाँमा बिक्री गरिएकामा यस वर्ष भने दानाको मूल्य बढेकाले एक हजार तीन सय रुपैयाँमा बेच्ने गरिएको तेजेन्द्रले जानकारी दिए। बजारमा माग बढे पनि पर्याप्त उत्पादन गर्न नसकिएको उनको भनाइ छ।

उनीहरुले टिमुरेमा सामूहिक रुपमा आफ्नै रेस्टुरेन्ट पनि सञ्चालन गरेका छन्। पोखरीमा उत्पादित माछा रेस्टुरेन्टमा समेत खपत हुने गरेको माछापालनका यमेन्द्रले जानकारी दिए। माछापालन गरी मनग्य आम्दानी भएकाले विदेशभन्दा नेपालमै फाइदा भएको उनीहरूको भनाइ छ।

आधुनिक किसिमले पोखरी निर्माण गरेर व्यावसायिक रूपमा माछापालन शुरू गरिएकाले फर्ममा परिवारका अन्य सदस्यलेसमेत साथ दिएका यमेन्द्रले बताए।

मालिका–३ का वडाध्यक्ष मोतीप्रसाद बुढाले गाउँमै युवाको लगानीमा व्यावसायिक माछापालन गरेसँगै अन्य युवाका लागि पनि प्रेरणाको स्रोत बनेको बताए। उनका अनुसार वडाको ५० प्रतिशत अनुदान कार्यक्रमबाट पोखरी वरिपरी घेरबार गरिएको छ।

सरकारबाट पाउने ऋण र अनुदानमा समेत झन्झटिलो प्रक्रिया भएको भन्दै वास्तविक किसानसँग अनुदान पुग्न नसकेको माछापालक रोकाको गुनासो छ। आगामी दिनमा यस व्यवसायलाई अझै विस्तार गर्ने सोच रहेको उनले बताए।