जुकरबर्गले बन्द गरे मेटाको तथ्यजाँच प्रणाली, अब एक्सको जस्तै सामुदायिक नोट शुरू गर्ने

बदलिँदो राजनीतिक र सामाजिक परिवेशलाई ध्यानमा राखेर अभिव्यक्ति स्वतन्त्रताको प्रवर्द्धन गर्ने उद्देश्यले यस्तो कदम चालिएको मार्क जुकरबर्गले बताएका छन्। 

काठमाडाैँ– फेसबुक, इन्स्टाग्राम, थ्रेड्स र व्हाट्सएपको मातृ कम्पनी मेटाले अमेरिकामा तथ्य जाँच (फ्याक्टचेकिंग) प्रोग्राम बन्द गर्ने निर्णय गरेको छ। अब यसको सट्टा 'कम्युनिटी नोट' लागू हुने बताइएको छ।

मेटाका सीईओ मार्क जुकरबर्गले मंगलबार कम्पनीको मध्यस्थता नीति र प्रक्रियाहरूमा प्रमुख परिवर्तनको घोषणा गरे। बदलिँदो राजनीतिक र सामाजिक परिवेशलाई ध्यानमा राखेर अभिव्यक्ति स्वतन्त्रताको प्रवर्द्धन गर्ने उद्देश्यले यस्तो कदम चालिएको उनले बताए। 

जुकरबर्गले फेसबुक भिडियोमार्फत यस बदलावको पक्षमा बोल्दै 'थर्ड पार्टी फ्याक्ट-चेकर्स'ले राजनीतिक पक्षपात पैदा गरेको जसले गर्दा जनताको भरोसा तोडिएको बताएका छन्। उनले भने, "हामी एउटा विन्दुमा पुगेका छाैँ, जहाँ धेरै परिवर्तन र सेन्सरसिप छन्। हामीलाई पहिले जस्तै स्वतन्त्र अभिव्यक्तितर्फ ध्यान दिनुपर्ने आवश्यकता छ। फ्याक्ट चेकरहरूले जति भरोसा दिलाए, त्यति धेरै क्षति पुर्‍याएका छन्।"

तर मेटाको यो निर्णयले फैक्ट-चेकिंग समुदायका विद्यमान साझेदारहरू आक्रोशित छन्। एएफपी र अन्तर्राष्ट्रिय फ्याक्ट-चेकिंग नेटवर्क (आईएफसीएन) जस्ता संगठनहरूले असन्तुष्टि व्यक्त गरेका छन्।

मेटाले राजनीतिक विषयहरूमा सामग्री मध्यस्थता (कन्टेन्ट मोडेरेसन) नीतिहरूमा परिवर्तन गर्ने निर्णय गरेको हो। यस अन्तर्गत, ती परिवर्तनहरू उल्टाइनेछ जस अन्तर्गत युजर्स फिडमा राजनीतिक सामग्रीको मात्रा घटाइएको थियो। यी परिवर्तनहरू फेसबुक र इन्स्टाग्राम जस्ता ठूला प्लेटफर्मका साथै थ्रेड्समा पनि लागू हुनेछन्।

जुकरबर्गले आफ्नो मध्येस्थता प्रणालीमा धेरै गल्ती भएको स्वीकार गरेका छन्। सामग्रीलाई मध्यम बनाउन अपनाइएका जटिल प्रणालीहरूले गल्ती गरेको उनको भनाइ छ। "यदि यी प्रणालीहरूले गल्तीले केवल १ प्रतिशत मात्रै पोस्टहरू सेन्सर गरे पनि यसले लाखौं मानिसहरूलाई असर गर्छ," उनले भिडियोमा भनेका छन्, "लागुऔषध, आतंकवाद र बाल शोषण जस्ता गम्भीर मुद्दाहरूमा कडा संयमताको नीति हुनुपर्छ।"

जुकरबर्गले पछिल्लो चुनावलाई यस निर्णयको प्रमुख कारण बताएका छन्। उनले सरकार र परम्परागत मिडियालाई सेन्सरशिपलाई बढावा दिन प्रयास गरेको आरोप लगाएका छन्। "हालैका चुनावहरूले अभिव्यक्ति स्वतन्त्रतालाई फेरि प्राथमिकतामा राख्नुपर्छ भन्ने संकेत गर्छ," उनले भने।

साथै उनले अब लागू हुने कम्युनिटी नोट्स प्रणाली इलन मस्कको एक्स प्लेटफार्मबाट निर्देशित भएको बताएका छन्। यी प्रत्येक पोस्टमा नोटहरू वा कन्टेक्स्ट जोड्न सकिन्छ। मस्कले पनि मेटाको यस निर्णयको स्वागत गरेका छन्। 

डोनाल्ड ट्रम्पले पनि मेटाको यस निर्णयलाई स्वागतयोग्य बताएका छन्। उनले मेटा धेरै अगाडि बढीरहेको प्रतिक्रिया दिएका छन्।