जलस्रोतले समृद्ध ब्राजिल सुक्खा हुँदै: प्रतिवेदन

पृथ्वीको १२ प्रतिशत ताजा पानीको भण्डार रहेको ब्राजिल सुक्खा बन्दै गएको एक प्रतिवेदनले देखाएको छ। जलवायु परिवर्तन र वनबाट कृषिमा भूमि रूपान्तरणले प्रभाव पार्दै गर्दा प्राकृतिक सतहको पानी गुमाउँदै गरेको बताएको हो। 

शुक्रबार प्रकाशित म्याप बायोमास अनुगमन प्लेटफर्मको  तथ्यांकअनुसार सन् २०२३ देखि गत वर्षसम्म ब्राजिलले चार लाख हेक्टर जलीय सतह गुमाएको छ। यो लगभग अमेरिकी राज्य रोड आइल्यान्डको आकार बराबरको क्षेत्र हो।

सन् १९८५ देखि मुलुकले सुक्खा, शहरी विकास र जमिनमुनिको पानीको सतहबाट अति पम्पिङका कारण करिब २४ लाख हेक्टर नदी र तालको सतह गुमाएको छ।

“भूमि अधिग्रहण र उपयोगको गतिशीलता, साथै विश्व तापमानले गर्दा भएका चरम जलवायु घटनाहरूले ब्राजिललाई अझ सुक्खा बनाउँदै छन्,” म्याप बायोमास प्रतिवेदनका समन्वयक जुलियानो शिर्मबेकले भनेका छन्, “यी तथ्यांकले यस प्रवृत्तिलाई उल्ट्याउने अनुकूलन जल व्यवस्थापन रणनीति र सार्वजनिक नीतिहरूको आवश्यकताबारे चेतावनीका रूपमा काम गर्छन्।”

ब्राजिलले नोभेम्बरमा अमेजन राज्य पाराको राजधानी बेलेममा कोप–३० संयुक्त राष्ट्र जलवायु सम्मेलनको आयोजना गर्नेछ। ब्राजिलको सतहको लगभग दुई तिहाइ पानी अमेजनमा पाइन्छ, जसले ग्रह–तापक्रम कार्बन डाइअक्साइड अवशोषित गर्छ र जलवायु नियमनमा महत्त्वपूर्ण भूमिका खेल्छ।

गत वर्ष अमेजनमा सतहको पानीको विस्तार सन् २०२२ को तुलनामा ४५ लाख हेक्टरले संकुचित भएको प्रतिवेदनले बताएको छ। यो डेनमार्कको आकारको क्षेत्र बराबर हो।

गत वर्ष खडेरी र डढेलोले ध्वस्त पारिएको पान्टानल सिमसार क्षेत्र सन् २०२४ मा पानीको सतहबाट सबैभन्दा बढी प्रभावित भएको थियो। यो सन् १९८५ पछि मापन गरिएको औसतभन्दा ६१ प्रतिशत कम थियो।

मानव निर्मित जलाशय र बाँध जस्ता जलाशय सन् १९८५ देखि ५४ प्रतिशतले विस्तार भए पनि यसले प्राकृतिक ताजा पानीको स्रोतको नोक्सानीको क्षतिपूर्ति गर्न नसकेको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ।