करोडाैँ वर्षअघि पृथ्वीमा हुने गर्थ्यो १ फिट लामा नंग्रा भएको डाइनोसर

काठमाडाैँ– मंगोलियाको गोबी मरुभूमिमा पानीको पाइपलाइन निर्माण गर्दा डाइनोसरको एक अद्वितीय र अत्यन्तै पुरानो अवशेष फेला परेको छ। दुई औँलासहित लामा नंग्रा भएको उक्त पञ्जालाई वैज्ञानिकले अहिलेसम्म भेटिएकामध्ये विचित्रको डाइनोसर हुने दाबी गरेका छन्।

अनुसन्धानकर्ताका अनुसार डुओनिकस सोग्टबाटारी नामको यो डाइनोसर ३ मिटर लामो र २६० किलोग्राम तौलको हुने गर्थ्यो। तिनीहरू लगभग ९ देखि ९.५ करोड वर्ष पहिले क्रेटासियस युगमा पृथ्वीमा उपस्थित थिए, जसको नङको लम्बाइ लगभग एक फिट थियो।

डुओनिकसलाई थेरिजिनोसर भनिने अनौठो देखिने डाइनोसरहरूको सदस्य मानिन्छ। तिनीहरू आफ्नो गोलो शरीर, लामो घाँटी, सानो टाउको, दुई खुट्टा‍, शरीरमा पखेटा र पञ्जामा ठूला नङहरूका लागि परिचित थिए। टाइरानोसोरस र स्पाइनोसोरसको मासु खाने परिवारका भए तापनि, थेरिजिनोसोरहरूले शाकाहारी भोजन रुचाउँथे। उनीहरू एशिया र उत्तरी अमेरिकामा पाइन्थे।

पञ्जामा हुने ठूला नङहरूले गर्दा तिनीहरूको पहिचान अन्य डानोसरका भन्दा फरक छ। अहिलेसम्म थेरिजिनोसरको बारेमा उनीहरूको हातमा तीन औंला हुने गरेको जानकारी भए पनि पहिलो पटक दुई औंला भएको थेरिजिनोसोरसको अवशेष फेला परेको हो।

जापानको होक्काइडो विश्वविद्यालय संग्रहालयका जीवाश्मविद् योशित्सुगु कोबायाशी यस हप्ता जर्नल आईसाइन्समा प्रकाशित अनुसन्धान प्रतिवेदनका प्रमुख लेखक हुन्। "थेरिजिनोसरहरू अहिलेसम्म पत्ता लागेका सबैभन्दा अनौठा डाइनोसरहरू हुन्," कोबायाशी भन्छन्, "तिनीहरू मांसाहारी जनावरहरू जस्तै अगाडिको खुट्टामा हिँड्थे तर पखेटा भएका विशाल स्लथहरू जस्तै देखिन्थे।"

कोबायाशीले थपे, "डुओनिकसमा अनौठो विशेषता देखिन्छ। तिनीहरूका साना दुई औंला भएका हातहरूमा शिकारी चराको जस्तै नङहरू छन्, तर तिनीहरू शाकाहारी थिए। यो हाम्रो लागि पूर्णतया नयाँ कुरा गर्ने प्रयास गरिरहेको खोज जस्तै हो।" 

अहिले फेला परेको कंकाल अपूर्ण छ। उदाहरणका लागि, यसको खप्पर र खुट्टाहरू हराइरहेका छन् जबकि हात र पाखुराहरू पूर्ण रूपमा संरक्षित छन्। वैज्ञानिकका अनुसार उक्त जीवाश्म पूर्णरूपमा बढेको थिएन। यो अन्य थेरिजिनोसरहरूसँगै पानीका स्रोतहरू र अर्ध-सुक्खा वातावरणमा घुम्ने गर्थ्यो।