गण्डक जलविद्युत‍्ले थाल्यो उत्पादन

नवलपरासी– पश्चिम नवलपरासीको गण्डक नहरमा दुई महिनापछि पानी आएको छ। नहरमा पानी आएपछि प्रतापपुर गाउँपालिका–७ गुठ्ठी सूर्यपुरास्थित गण्डक जलविद्युत् केन्द्रले बिहीबारदेखि विद्युत् उत्पादन शुरू गरेको हो।

जलविद्युत् केन्द्रका प्रमुख पीताम्बर भुसालले मंगलबार बिहान नहरमा पानी छोडिएको बताउँदै प्राविधिक समस्याले बिहीबारदेखि उत्पादन शुरू गरिएको जानकारी दिए। उनका अनुसार अहिले नहरमा फोहोर पानी आइरहेकाले तत्काल एउटा टर्वाइन सञ्चालन गरेर डेढ मेगावाटसम्म विद्युत् उत्पादन गरी राष्ट्रिय प्रसारण ग्रिडमा जोडिएको छ।

“गत फागुन २६ गतेदेखि नहरमा पानी आउन बन्द भएको थियो। पानी नभएपछि सोही बेलादेखि विद्युत् उत्पादन पनि बन्द भएको थियो,” उनले भने। पूर्वी नवलपरासीको विनयी त्रिवेणी गाउँपालिकास्थित गण्डक ब्यारेजबाट नहरको पानी बन्द गरिएको थियो।

नेपाल–भारत गण्डक सम्झौताअनुसार भारतले सन् १९७९ मा निर्माण गरेको जलविद्युत् केन्द्र ३१ अगस्त १९८१ मा नेपाललाई हस्तान्तरण गरेको थियो। करिब ४४ वर्ष पुरानो गण्डक जलविद्युत्मा नहरमा पानी छोड्ने र बन्द गर्ने अधिकांश भारतीय पक्षले गर्दै आएका प्रमुख भुसालले जानकारी दिए।

उनका अनुसार भारतको उत्तर प्रदेश गोरखपुरस्थित गोरखपुर सिँचाइ विभागले उक्त विद्युत् केन्द्रको नहरमा सरसफाइ तथा मर्मतको नाममा प्रत्येक वर्ष पानीलाई बन्द गर्दै आएको छ। गण्डक जलविद्युत् केन्द्रको १५ मेगावाट विद्युत् उत्पादन क्षमता भए पनि उत्पादन गर्न सकेको छैन।

पुरानो उपकरण र एउटा टर्वाइन बिग्रिएकाले केन्द्रबाट अहिले ४.५ मेगावाटसम्म विद्युत् उत्पादन गर्ने गरेको प्रमुख भुसालले उल्लेख गरे। “तीन वटा टर्वाइन भए पनि दुई वटाले मात्र विद्युत् उत्पादन गर्छ, एउटा टर्वाइन बिग्रेर थन्केको छ”, उनले भने।

गण्डक जलविद्युत् केन्द्रमा रहेका उपकरणहरू पुरानो प्रविधिअनुसार रहेकाले परिवर्तन र सुधार गर्नुपर्ने देखिएको प्रमुख भुसालले बताए। उनका अनुसार अहिले नेपालले भारतको विहार राज्यको रामनगरबाट विद्युत् आयात गरिरहेको छ। “पानीको मात्रा पूरा भएपछि हामीले यहाँबाट विद्युत् निर्यात गर्न सक्ने छौँ,” उनले भने।