धुलिखेलमा ‘परामाणविक केन्द्र’ निर्माणार्थ प्रक्रिया बढाइँदै

काभ्रेपलाञ्चोक– धुलिखेलमा ‘परामाणविक केन्द्र’ (एटमिक रिसर्च सेन्टर) निर्माणका लागि प्रक्रिया अघि बढाइएको छ। यसका लागि धुलिखेल नगरपालिका–८ स्थित भाटापोखरीमा जग्गा प्राप्तिका लागि कानुनी प्रक्रिया अघि बढाइएको छ।

शिक्षा विज्ञान तथा प्रविधि मन्त्रालयले उक्त केन्द्र निर्माण गर्न लागेको हो। मन्त्रालयका अनुसार योजना शुरू गर्न न्यूनतम तीन अर्ब रुपैयाँ चाहिन्छ। मन्त्रालयका सचिव विश्वबाबु पुडासैनीका अनुसार त्यसका लागि पनि दातृ निकायदेखि विश्व बैंकसमेतलाई अपिल गरिनेछ। 'न्युकिलियर मेडिसिन' निर्माण तथा अनुसन्धानका लागि यो केन्द्र महत्त्वपूर्ण हुने पुडासैनीले बताएका छन्।

पुडासैनीले सोमबार जग्गा प्राप्तिका लागि प्रक्रिया अघि बढाइएको स्थलगत निरीक्षणका क्रममा केन्द्रको सुरक्षा र स्थानीयलाई खतरा हुने कुरामा भने कुनै शंका नगर्न अपिलसमेत गरे। उनका अनुसार केन्द्र निर्माण भएपछि क्यान्सरजस्ता बिरामीको उपचारको क्षेत्रमा राज्यले ठूलो फड्को मार्ने अपेक्षा गरिएको छ। सेन्टरमा सरकारले सात बर्षअघि पारित गरेको ‘रेडियोधर्मी पदार्थ’ (रेडियोएक्टिभ मेटेरियल)को (उपयोग तथा नियमन) ऐन, २०७७ अनुसारका खोज तथा अनुसन्धान हुने मन्त्रालयले जनाएको छ।

रेडियोधर्मी पदार्थ भन्नाले अल्फा कण वा बिटा कण वा गामा–रेजस्ता विकिरण पैदा गर्नसक्ने पदार्थ सम्झनुपर्छ। यस्तै कुनै अभ्यास, क्रियापलाप वा संयन्त्रबाट निष्कासित रेडियोधर्मी पदार्थ वा सोसँग सङ्क्रमित चिज वा वस्तुलाई सम्झनुपर्छ।

केन्द्र निर्माणार्थ धुलिखेल नगर कार्यपालिकाबाट निर्णय भइ खोल्सा–खाल्सी र जमिनभित्रको मन्दिर बाहेकका करिब ९२ रोपनी जग्गा दिने निर्णय भइसकेको र जग्गा प्राप्तिको प्रक्रिया अन्तिम चरणमा पुगेको वडाध्यक्ष विनोद गौतमले बताए। उनका अनुसार बर्सेनि खर्च भएको अर्बौं रकम जोगाउन र उपचार अभाव तथा औषधिमा भएको परनिर्भरता कम गर्नसमेत उक्त केन्द्र उपयोगी हुने अपेक्षा गरिएको छ।