डोल्पा र जुम्लाबाट मुस्ताङमा भित्र्याइँदै भेडाच्यांग्रा

मुस्ताङ– दशैँ नजिकिँदै गर्दा डोल्पा र जुम्लाका भेडाच्यांग्रा मुस्ताङ झारिएको छ। जुम्ला र डोल्पाबाट भेडाच्यांग्रा पैदल खेदाएर दुई हप्तापछि मुस्ताङको जोमसोम ल्याई पुर्‍याइएको यहाँ आइपुगेका व्यापारीले बताएका छन्।

यस वर्ष जुम्लाबाट करिब पाँच हजार भेडच्यांग्रा मुस्ताङ भित्रिने जिल्ला भेटेरिनरी अस्पताल तथा पशु सेवा विज्ञ केन्द्रको अनुमान छ। दशैँ नजिकिँदै गर्दा आजसम्म डोल्पाबाट पाँच/छ हुल र जुम्लाबाट तीन हुलजति भेडाच्यांग्रा जोमसोममा देखा परेका छन्। यहाँ आइपुगेका व्यापारीले अरू व्यापारीले पनि एकदुई दिनभित्रै सबै भेडाच्यांग्रा जोमसोम ल्याउने जनाएका छन्।

डोल्पा र जुम्लाका भेडाच्यांग्रा जोमसोम आइपुगे पनि बारागुङ मुक्तिक्षेत्र र उपल्लो मुस्ताङका व्यापारीले भेडाच्यांग्रा जोमसोम ल्याएका छैनन्। यस वर्ष मुस्ताङबाट १२ हजार भेडाच्यांग्रा जिल्लाबाहिर बिक्री हुने भेटेरिनरी अस्पताल तथा पशु सेवा केन्द्र कार्यालयको प्रक्षेपण छ।

डोल्पास्थित काइके गाउँपालिकाका स्थानीय च्यांग्रा व्यापारी भीमप्रसाद घर्तीले १७० भेडाच्यांग्रा बिक्रीका लागि जोमसोम ल्याएको बताए। उनले डोल्पा र चाइनाको सिमानाका मोरिम्ला नाकामा पुगेर किसानको गोठमै खरिद गरी बिक्रीका लागि भेडाच्यांग्रा मुस्ताङ ल्याएको उल्लेख गरे।

व्यापारी घर्तीले यस वर्ष चाइनाबाट तीन हजार र डोल्पाबाट एक हजार गरी अनुमानित चार हजार बढी भेडाच्यांग्रा मुस्ताङ आउने क्रममा रहेको जानकारी दिए। विगत दुई दशकदेखि निरन्तर बर्सेनि च्यांग्राको व्यापार गर्दै आइरहेका घर्ती यस वर्ष भेडाच्यांग्रा बिक्री नहुने हो कि भनी चिन्ता बढेको उल्लेख गरे। “बेँसीतिर आन्दोलन र अशान्ति छ रे भन्ने सुनेको छु, त्यसो भए त व्यापारी पनि यहाँ आउँदैनन् होला, तल लैजाँदै बिक्री नहुने पो हो कि थाहा छैन,” उनले भने।

अहिलेसम्म च्यांग्राको व्यापार गर्दा सन्तुष्ट रहेको भए पनि यस वर्ष च्यांग्राको व्यापारमा डर लागिरहेको घर्तीले जनाए। चाइनाबाट खरिद गरी डोल्पामा राखेर त्यहाँबाट पैदल खेदाएर एक हप्तापछि जोमसोम आइपुगेको उनले बताए।

यसैगरी, जुम्लाका च्यांग्रा व्यापारी गोविन्द बस्नेतले १५० च्यांग्रा बिक्रीका जोमसोम ल्याएको जानकारी दिए। डोल्पाबाट हुलका हुल च्यांग्रा मुस्ताङ ल्याइँदै गरेको र जुम्लाबाट पनि ६०० बढी भेडाच्यांग्रा बिक्रीका लागि मुस्ताङ भित्रिसकेको उल्लेख गरे। यस वर्ष जुम्लाबाट हुल च्यांग्रा जोमसोममा आइपुगेको उनले सुनाए।

“आधाजसो च्यांग्रा आफैले पालेका छन्, आधाजसो च्यांग्रा किनेर थपेको हुँ”, व्यापारी बस्नेतले भने, “यहाँ ल्याउँदा दुई हप्ता लाग्यो, खर्च पनि ५०/६० हजार रुपैयाँ भइसक्यो।” व्यापारी बस्नेतले च्यांग्राको भाउ पाए यही जोमसोममै बिक्री गर्ने र नभए पोखरा लगेर बिक्री गर्ने योजना रहेको बताए। 

जोमसोममा यतिखेर पाँच/सात हुल भेडाच्यांग्रा झारिएको छ। यहाँ व्यापारीले रोज्जा प्रतिच्यांग्राको भाउ ३५ हजार रुपैयाँ र रोज्जा प्रतिभेडाको भाउ ३० हजार रुपैयाँ मूल्यमा बिक्री गर्ने बताइरहेका छन्।

जोमसोममा डोल्पा र जुम्लाबाट छिटफुट भेडाच्यांग्रा झर्दै गर्दा बेँसीका भेडाच्यांग्रा व्यापारीको रौनक जोमसोममा खासै देखिएको छैन। देशको पछिल्लो विद्यमान परिस्थितिका कारण च्यांग्रा व्यापारी मुस्ताङ आउन ढिलो हुन पुगेको स्थानीयको बुझाइ छ। दशैँलक्षित भेडाच्यांग्रा खरिद गर्न विगतका वर्षमा म्याग्दी, बाग्लुङ, पर्वत, कास्की, स्याङ्जा र तनहुँलगायत व्यापारी मुस्ताङ आउने गर्थे।