युक्रेनमाथि आक्रमणपछि चीनमा रुसी तेलको आयात अत्यधिक बढ्यो

मस्कोले फेब्रुअरी २०२२ मा युक्रेनमा गरेको आक्रमणपछि गत महिना रुसी तेलको चिनियाँ आयात उच्च स्तरमा पुगेको भन्सारको तथ्यांकले देखाएको छ। चीन रुसको सबैभन्दा ठूलो आर्थिक साझेदार हो र गत वर्ष दुई देशबीचको व्यापार १९० अर्ब अमेरिकी डलर पुगेको थियो।

मे महिनामा चीनले रुसबाट ९७ लाख १० हजार टन तेल आयात गरेको थियो। जुन फेब्रुअरी २०२२ को तुलनामा दोब्बरभन्दा बढी हो।

यो आँकडाले दुई देशबीचको आर्थिक सम्बन्धको व्यापक प्रगाढतालाई प्रतिबिम्बित गरेको छ। युक्रेनमा मस्कोको आक्रमणपछि मे महिनामा रुसको चीनसँगको समग्र व्यापार अहिलेसम्मको उच्च स्तरमा पुगेको छ। 

गत वर्षको अन्त्यमा ऊर्जाको मागमा कटौती गरेको कडा शून्य–कोभिड उपायहरूको अन्त्यपछि चीनको पुनरुत्थान अर्थव्यवस्थाको सन्दर्भमा पनि यी घटनाहरू देखा परेको हुनसक्ने अनुमानहरू पनि गरिएका छन्। 

गत मार्चमा भएको शिखर सम्मेलनमा चिनियाँ राष्ट्रपति सी चिनफिङ र रुसी राष्ट्रपति भ्लादिमिर पुटिनले सन् २०२३ मा व्यापारलाई २०० अर्ब अमेरिकी डलर पुर्‍याउने प्रतिबद्धता व्यक्त गरेका थिए।

रूसका उपप्रधानमन्त्री अलेक्जेन्डर नोभाकले गत महिना भनेका थिए, “यो वर्ष चीनमा रुसी ऊर्जा आपूर्ति ४० प्रतिशतले वृद्धि हुनेछ ।”

सन् २०२२ मा युक्रेनमा मस्कोले गरेको आक्रमणलाई लिएर पश्चिमा मुलुकले गरेको कारबाहीका कारण रुसको ग्यास निर्यातमा गिरावट आएको थियो।

यसै महिना रुसको अर्थतन्त्रका बारेमा बोल्दै पुटिनले गत वर्षको दोस्रो त्रैमासिक अकल्पनीय प्रतिबन्धपछि ‘सबैभन्दा कठिन’ भएको बताएका थिए। 

युरोपले अन्य ऊर्जा आपूर्तिकर्ताहरूको खोजी गर्दा मस्कोले चीनसहित वैकल्पिक बजारको खोजी गर्दै एशियाली मुलुकसँगको व्यापारलाई महत्त्व दिएको छ। चीन यसअघि नै साइबेरिया पाइपलाइनद्वारा जोडिएको छ।

राष्ट्रपति सीसँगको वार्तापछि पुटिनले नयाँ ‘पावर अफ साइबेरिया–२’ परियोजनाका लागि ‘सबै सम्झौता भएको’ बताएका थिए।

त्यो पाइपलाइनले वार्षिक रूपमा चीनमा ५० अर्ब क्युबिक मिटर अर्थात् लगभग रुसदेखि जर्मनीसम्म परित्यक्त ‘नोर्ड स्ट्रीम–२’ परियोजनाको कूल क्षमताको बराबर प्राकृतिक ग्यासको परिवहनको सुविधा प्रदान गर्न सक्छ।

मस्को नयाँ पाइपलाइन अगाडि बढ्नेमा विश्वस्त छ, तर बेइजिङले अहिलेसम्म स्पष्ट प्रतिबद्धतालाई बेवास्ता गरेको छ।

चीन र रुसले हालैका वर्षहरूमा आर्थिक सहयोग र कूटनीतिक सम्पर्क बढाएका छन् र युक्रेनमाथिको आक्रमणपछि उनीहरूको रणनीतिक साझेदारी अझ घनिष्ठ हुँदै गएको छ।

बेइजिङले युद्धमा आफू तटस्थ रहेको दाबी गरे पनि मस्कोको निन्दा गर्न अस्वीकार गरेको र रुससँगको सम्बन्धका कारण पश्चिमा देशहरूले चीनको आलोचना गर्दै आएका छन्।

विश्लेषकहरूका अनुसार रुससँगको सम्बन्धमा चीनको प्रभाव उच्च छ। मस्कोको अन्तर्राष्ट्रिय रूपमा प्रतिबन्धहरू लगाइँदा चीनको सम्बन्ध बढ्दै गएको छ।

गत फेब्रुअरीमा बेइजिङले एक पत्र जारी गर्दै द्वन्द्वको ‘राजनीतिक समाधान’ का लागि आह्वान गरेको थियो, जसले गर्दा पश्चिमा देशहरूले रुसले कब्जा गरेको अधिकांश भूभाग आफ्नो कब्जामा राख्न सक्ने बताएका थिए।

मार्चमा मस्कोमा भएको शिखर सम्मेलनमा सीले पुटिनलाई बेइजिङ भ्रमणको निम्तो दिएका थिए र दुई नेताले सम्बन्ध ‘नयाँ युगमा प्रवेश गरेको’ घोषणा गरेका थिए। 

गत महिना युक्रेन आक्रमणपछि रुसी अधिकारीको चीन भ्रमणका क्रममा प्रधानमन्त्री मिखाइल मिशुस्तिनसँगको भेटमा चिनियाँ नेताले मस्कोको ‘प्रमुख स्वार्थ’मा आफ्नो ‘दृढ समर्थन’ व्यक्त गरेका थिए।