रूपाताल जोगाउन ६ वर्षदेखि चलिरहेको परियोजनाले सडक विस्तारका लागि जथाभाबी डोजर चलाउँदा ढुंगामाटो तालमै थुप्रिन थालेको छ। ठाउँठाउँमा पहिरो जाँदा तालको पानीको स्रोतसमेत सुक्नसक्ने विज्ञहरूको चिन्ता छ।

सर्वोच्चले बर्षायाममा तालको पानीले जहाँसम्म छुन्छ, त्यहाँबाट ६५ मिटर नापेर सीमा कायम गर्नू भनेको छ। अदालतको यो परमादेशसँगै फेवातालको अधिकारक्षेत्र कहाँसम्म पर्छ भन्ने विवाद टुंगिएको छ। 

सोमबार दिउँसो १ बजेबाट शुरू तनाव राति १० बजे साम्य भए पनि मणिपाल अस्पतालको अवस्था सामान्य भइसकेको छैन। चिकित्सकले आक्रमणमा संलग्नलाई कारबाही गर्न र मृतकका आफन्तले मृत्युको कारण माग गरिरहेका छन्।

गोरखपुरबाट ६ हजार लिटर पेट्रोल ल्याएर पोखरामा पेट्रोल पम्प शुरू भएको थियो। त्यसबेला पेट्रोलको मूल्य दुई रुपैयाँ प्रतिलिटर थियो। मट्टीतेल त २३५ रुपैयाँमा एक ड्रम नै आउँथ्यो। 

पोखरा महानगरले २०७५ सालमा भौतिक संरचना निर्माणका लागि मापदण्ड बनाउँदा लेखनाथको गडुवा खोलालाई समेटेको थिएन, जसकारण अतिक्रमण बढ्दै जाँदा आसपासका बस्ती जोखिममा पर्न थालेका छन्।

फेवाताल सिरानतर्फको पाँच रोपनी जग्गा व्यावसायिक घराना बतास समूहले पूर्वप्रधानमन्त्री एवं कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवाका छोरा जयवीरलाई नामसारी गरिदिएको फेला परेको छ।

शौचालय निर्माणमा स्वार्थ बाझिएको भन्दै अदालत गएका स्थानीय युवा अभियन्ता अनिल थापाले सार्वजनिक शौचालय निर्माणको विषय स्वागतयोग्य भए पनि तेस्रो पक्ष खडा गरेर महानगरले संशय पैदा गराएको बताउँछन्।

शाह उपाधि धारण गरेका कास्कीका राजा कुलमन्डन खाँको पालामा अहिलेको पोखरा क्षेत्रमा मुस्लिमहरूको बस्ती बसेको मानिन्छ। अन्य रैथाने जातिजत्तिकै पुरानो इतिहास भएका उनीहरूसँग पोखरा नामकरणको किस्सा पनि छ।

पोखराको उर्वर जमिन घरैघरले भरिएपछि चार दशकअघि नै आधा अर्बभन्दा बढी लगानीमा बनेको सेती नहर मरेतुल्य भएको छ। खेती हराएसँगै शहरको बाटो बग्ने नहर सेतीमै फर्केर अस्ताउँछ। 

फेवाताल परिसरमा कर्ण शाक्य, गणेशबहादुर भट्टराई, सुजन जोशी, कर्मा गुरुङ लगायत व्यवसायीका रिसोर्ट, होटलसहित १ हजार संरचना छन्। सर्वोच्चले २०७५ सालमा गरेको फैसला कार्यान्वयन नहुँदा अतिक्रमण बढ्दै गएको छ।

फेवातालको सिमसार पुर्न तत्काल रोक लगाउने उच्च अदालतको अन्तरिम आदेशपछि पनि यो गतिविधि रोकिएको छैन। पोखरा महानगरको जिम्मेवारी तथा जिल्ला प्रहरी कार्यालयको निगरानीविरुद्ध स्थानीयवासी प्रतिकारमा छन्।

लमजुङबाट हरिदेवी श्रीमानलाई साथ लिएर काठमाडौँस्थित रेडियो नेपाल पुगिन्। २०४०/४१ सालतिर ‘पाइनँ खबर’ गीत रेकर्ड भएर बजारमा आयो। एकदमै ‘हिट’ भयो। उनले पहिलो गीतबाटै प्रसिद्धि कमाइन्।

गीत,संगीतमा विकृति भित्रिएर मौलिकता हराए झैँ देखिन्छ। असारमा असारे गीत बज्दैन। साउनमा कोदो रोप्ने गीत बज्दैनन्। चाडपर्वका गीत फिल्मी हुँदैछन्। ठेट र झर्रा भाषा लोकगीतमा आउनसकेन।

साँझ पर्नासाथ दर्जनौँ टिपरमा माटो ओसारेर ताल छेउको होँचो जमिन उकास्ने र सम्याउने काम भइरहेको छ। हुँदै नभएको कित्ता नम्बर राखिएको जग्गा सम्याउन महानगरले दिएको अनुमतिपत्रको वैधतामाथि नै प्रश्न उठेको छ।

पर्यटकीय नगरी भनेर चिनिने पोखराको अर्को परिचय हो लाहुरेको शहर। एकाबिहानै डोकोमा ढुंगाको भारी बोकेर दौडिरहेका युवा ‘लाहुरे’ हुने सपना बोकेर पोखराका चोक र डाँडामा पसिना बगाइरहेका छन्।

डेविज फल्स र गुप्तेश्वर गुफाबाट ५० मिटरसम्म भौतिक संरचना बनाउन नहुने सरकारी अध्ययनको निष्कर्ष छ। पोखरा महानगरले भने २०० मिटर मापदण्ड तोकेको छ। तर, यही मापदण्डभित्र २०० भन्दा बढी ‘धराप’ ठडिइरहेका छन्।

मंसिर ४ को निर्वाचनका विजेता कांग्रेस र उपविजेता एमालेको ‘धरातल’ पाँच महिनामै गर्ल्यामगुर्लुम पार्ने अवस्था तनहुँ–१ मा के कारणले निम्तियो?

रास्वपाका वाग्ले र कांग्रेसका भट्टराई चर्चाको केन्द्रमा रहँदा तनहुँ–१ का एमाले उम्मेदवार खनाल ओझेल परे झैँ देखिन्छन्। २०७४ को विजेता र २०७९ मंसिरको प्रतिस्पर्धी एमाले यसपालि प्रतिस्पर्धामै छैन त?

उम्मेदवारहरूले भानु र व्यास नगरपालिका केन्द्रित अभियान चलाउँदा बन्दीपुर गाउँपालिकामा चुनावी रौनक छैन। बन्दीपुर–३, रामकोटका स्थानीयहरू यसअघि जितेर जानेले पनि बेवास्ता गरेको गुनासो गर्छन्।

मतदाताको गुनासो यसअघि विकासका अपेक्षा पूरा नभएको भन्ने छ। कतिपयले पुराना दलका नयाँ उम्मेदवारप्रति अपेक्षा गरेका छन् भने, कतिपय नयाँ दललाई मौका दिनुपर्ने बताउँछन्।