द्वन्द्वको समयमा भएका गम्भीर मानवअधिकार उल्लंघनका घटनामा संलग्नलाई कारबाही नै गर्न नमिल्नेगरी तयार पारिएको विधेयक जस्ताको तस्तै पारित त होला, तर त्यसमा आकर्षित हुने अन्तराष्ट्रिय कानूनलाई के गर्ने?

तपाईं कुनै पनि डाक्टरकहाँ आफ्ना स्वास्थ्य समस्या लिएर जाँदा उनीहरू ठूला-ठूला 'ज्ञान' दिन्छन्, 'तिमी यसो गर, यो गर र यो गर्नुहुँदैन।' तर अणुव्रतले हामीलाई साना–साना कुराहरूमा ख्याल गर्न जोड दिन्छ।

यो महँगीमा १५ रुपैयाँले दिवा खाजा कार्यक्रमले राखेको उद्देश्य पूरा गर्न असम्भव प्रायः छ। रकम कम हुँदा भाँडा र भान्सेकै व्यवस्थापनसमेत चुनौतीपूर्ण देखिएको छ।

संयुक्त राष्ट्र संघ–खाद्य तथा कृषि संगठनका अनुसार अमेरिकामा सन् २०१८ मा १० करोड ३० लाख ट्रक खाना खेर फालियो। यो कूल उपभोग्य खानाको ३५ प्रतिशत हुन आउँछ।

‘दाइ, भाउजू, सालो र भतिजको अक्षम गिरोह’ आरोपित कांग्रेसमा हाबी नेतृत्वलाई स्वर्णिमहरू आउन्–जाउन् बालै हो। अझै खुशी नै हुनेछन्। तिनका लागि पद र त्यससँगै पैसा र शक्ति प्राप्त गर्नु जीवनको ध्येय हो।

मन्दिर परिसरमा ललितत्रिपुरसुन्दरीको शालिक पनि राखिएको छ। उनको नामबाट शिव मन्दिर निर्माण भएका कारण मन्दिरको नाम त्रिपुरेश्वर महादेव राखियो। यसैबाट यस ठाउँको नाम पनि त्रिपुरेश्वर रहन पुग्यो।

नेपाल यस्तै हुनुपर्छ भन्ने होइन। मिल्दोजुल्दो पद्धति भन्दै खराब अभ्यासको दुरुस्तै नक्कल गर्ने, उस्तै परे रकेट उडाइदिने, तर प्रणालीगत सुधार, थिति बसाल्ने काममा देखासिकी पटक्कै नगर्ने त अल्लि मिलेन नि!

हामी महिनावारी तथा छाउ नबार्दा देउता रिसाउनेमा सतर्क छौँ। पूँजीवादी बजारवादले तय गरिदिएका सौन्दर्य मापनमा आफूलाई समाहित गराउने सवालमा पनि हतारमा छौँ।

समाजमा ​​​​​​​जुन किसिमको अराजकता र दण्डहीनता मौलाइरहेको छ, जानाजान समाजलाई यो अवस्थामा पुर्‍याउने पार्टी र नेता दोषी हुन्। तर पार्टीहरूलाई यसमा रतिभर चासो र सरोकार देखिँदैन।

स्थानीय समुदायमा हुने सामाजिक, सांस्कृतिक, धार्मिक, राजनीतिक समारोह, बिहे, वनभोज आदिबाट निस्कने फोहोरको व्यवस्थापनमा ती कार्यक्रममा सहभागी तथा त्यस क्षेत्रका सरोकारवालाहरूले ध्यान दिनुपर्ने देखिन्छ।

नयाँ सभामुखले संसद्का बैठक सञ्चालन गर्नुपूर्व परामर्श र छलफल नगरेकै कारण अहिले यी प्रश्नहरू उठेका हुन्। संसद्मा रहेका विभिन्न दलले सभामुखमाथि शंका गरेका हुन्।

राजनीति केबल सत्ता र भागबन्डामा केन्द्रित भयो भन्दै 'त्यसलाई बदल्न' १० वर्षे युद्ध लडेर आएको माओवादीसमेत यसैमा चुर्लुम्मै डुब्नुले राजनीतिले बेथितिबाट पार पाउन अरू धेरै समय पर्खनु पर्ने देखिन्छ।

नेपालको जनगणना २०७८ को प्रतिवेदनले तराई र मधेश प्रदेशका जिल्लाहरूमा साक्षरता प्रतिशत अन्यत्रभन्दा न्यून रहेको देखाएको छ। तिनै जिल्लामा मिटरब्याजको समस्या सबैभन्दा बढी देखिनु संयोग मात्र होइन।

मेरो पुस्तालाई आन्दोलनले के सिकायो भने कम्युनिस्ट भनेको मुक्तिदाता हो। हामीले अनेक पटक भन्यौँ र लेख्यौँ होला। पछुतो के लाग्छ भने सो अभिव्यक्तिमा ठूलो ठालुपन छ।

विख्यात साहित्यकार मिलान कुन्देरा सुन्दर वा 'स्वर्ग'को सपना मनुष्यको सबैभन्दा पुरानो सपना हो भन्छन्। यसका निम्ति स्रष्टा मात्र होइन, यस्तो सपना देख्ने सबैले आफ्नो आलोचनात्मक विवेकलाई समृद्ध गर्नैपर्छ।

एक दिन शिक्षकले उपाध्यायलाई जंगलको बाटो हुँदै गाडीमा लिएर गए। बाटोको बीचमा भव्य महल भेटियो। महलको ठूलो बैठकको सोफामा कोही बसिरहेका थिए। तिनी रुसी कम्युनिस्ट पार्टीका महासचिव ब्रेज्नेभ थिए।

मानिसहरू कुनै आख्यानका आधारमा बाह्य र भित्री संसारसँग अन्तरक्रिया गरिरहेका हुन्छन्। तर, जब दैनिक अनुभव र आख्यान एकापसमा मेल खान छाड्छन् तब उसलाई मानसिक समस्याले सताउन थाल्छ।

विभिन्न संयोगहरूबाट ‘भाग्यमानी’ साबित प्रधानसेनापति प्रभुराम शर्माका पछिल्ला अभिव्यक्ति र व्यवहारले उनमा अचम्मको हुटहुटी सवार भएको देखाउँछन्।

बृहत् नेपाली शब्दकोषले २०७९ साल समापन हुँदैगर्दा ‘ढोक्सा’लाई वर्ष–शब्द घोषणा गर्नुपर्छ, किनकि ओलीले प्रचलित बनाएको यो शब्दले राजनीतिक, सामाजिक र भाषिक वृत्तमा अद्भूत तहल्का मच्चायो र हलचल ल्याउँदै छ।

गत वर्ष केबल ३७ हजार ८ सय ६१ बिरामी पत्ता लागे। भन्नुको मतलब उनीहरू उपचारको दायरामा आए। अझै पनि करिब ३२ हजार क्षयरोगका बिरामी उपचारको दायरामा आएका छैनन्।