पपुलिस्टहरूले सामान्यतः म र विरोधीहरू (अस भर्सेस देम) को भाष्य सिर्जना गरी अल्पकालीन रूपमा सामाजिक बहसलाई अलमल्याउने प्रयास गर्छन्। 

दल र तिनका नेता शिक्षालाई अनि शिक्षणलाई कसरी हेर्छन्? मेरो शिक्षक जीवनमा सबभन्दा अनुत्तरित प्रश्न भएर आएको छ त्यो।

त्यो बेला त्रिभुवन विश्वविद्यालयमा जर्मनीको सहयोगमा स्थापित भाषाशास्त्रीहरूको एउटा केन्द्र थियो– समर इन्स्टिच्युट अफ लिङ्ग्विस्टिक्स। केन्द्रले आफ्नै सानो हवाईजहाज पनि ल्याएको थियो। 

शाही बाज भनेर चिनिने ‘पेरिग्रिन फ्याल्कन’ संसारको सबैभन्दा द्रुत गतिमा उड्ने पक्षी हो। हेर्दा बाज वा चिलजस्तो देखिए पनि खासमा चिलभन्दा सुगासँग नजिकको सम्बन्ध भएको चरा हो।

२०१२ सालदेखि चलिरहेको प्रहरी ऐन परिमार्जन गर्न संसद्मा पुगेको विधेयकले थुप्रै प्रश्न र संशय उब्जाइरहँदा संघीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र नेपाललाई चाहिने प्रहरी संगठनबारे बहस गर्ने उपयुक्त समय आएको छ।

आफै जातीय नरसंहारको चक्रव्यूहमा परेर बाँचेकी इभाले अन्ततः मान्छेलाई शान्ति चाहिने, क्रोध र घृणा लिएर कसैले पनि आनन्दसँग जीवन बिताउन नसक्ने सन्देश दिइन्।

विभिन्न अनुसन्धानले चेन पीमा लगभग ७८१ किसिमका रासायनिक तत्त्व भेटिएका छन्। चिनियाँले ‘रूखमा फल्ने सुन’ भनेर सम्बोधन गर्ने चेन पीलाई उपयोग गरी हामीले पनि आर्थिक अवस्था सुदृढ गर्न सक्छौँ।

सरकारबाटै राष्ट्रिय फूल लालीगुराँसको जंगल फँडानी भएको छ। अहिले नै किरात-लिम्बू समुदायको मुन्धुमसँग जोडिएको सेकमुरी फुङ् (फूल) समेत नष्ट गरिएको छ।

नदी, पानी र प्रकृतिलाई उत्सवका रूपमा मनाउनु हाम्रो सभ्यताको सुन्दर पक्ष हो। तर यही मौका छोपेर सर्वसाधारणलाई पाप र धर्मको त्रास देखाई लुट धन्दा मच्चाइन्छ। त्योचाहिँ खेद र सुधारको विषय हो।

मोन्टीको विकल्प खोज्दै गरेको क्रिकेट संघले एनपीएलको भव्य आयोजनासँगै माथिल्लो स्तरको कोच लिनुपर्ने धारणा राख्नु खराब होइन, बरु ढिला पो भयो त!

निजामती सेवालाई प्राधिकरणजस्तो बहुआयामिक र अन्तर्राष्ट्रिय सेवामा प्रमुख निर्णयकर्ताको भूमिकामा सशक्त उपस्थिति कायम राख्नु संस्थाको लागिसमेत प्रत्युत्पादक हुने देखिन्छ। 

दलित परिवारमा जन्मेकै कारण आफूले पढ्न नपाएकोमा बाआमा थकथकी मानिरहनुहुन्छ। मेरा बाआमालाई पढ्नबाट वञ्चित गरेर उनीहरूले जात जनाएका होइनन् र? 

कानूनलाई अस्पष्ट राखी, अभियोजन गर्ने निकायलाई व्याख्या गर्ने ठाउँ दिई तजबिजी अधिकारलाई प्रश्रय दिँदा अनैतिक क्रियाकलाप मौलाउने सम्भावना बढ्छ। अस्पष्ट विधेयक पारित गर्दा कानूनी शासन स्थापित हुन सक्दैन।

अंश लिएको विधवाले विवाह गरे त्यस्तो सम्पत्ति अघिल्लो पति तर्फका छोराछोरीले तत्कालैदेखि लिन पाउने व्यवस्थाले विधवाले विवाह नगरोस् भन्ने विधायीकी मनसाय स्पष्ट पारेको छ।

उतिखेरका भारतीय प्रम जवाहरलाल नेहरू आफ्नो अडानमा दृढ भए। उनले भने, ‘सरकारले नै यस्तो अवसरमा बिदा दियो भने अन्धविश्वासले राष्ट्रिय मान्यता प्राप्त प्राप्त गर्नेछ।’

मनमाया नजन्मिँदै, संयुक्त राष्ट्रसंघले सन् १९९३ को आफ्नो मानव अधिकार सम्मेलनमा महिलामाथि हुने कुनै पनि हिंसा मानव अधिकारको उल्लंघन हो भनेको थियो।

सत्तारुढ हुँदा एउटा तर्क, प्रतिपक्ष हुनासाथ अर्को तर्क हुन्न। जनताबाट निर्वाचित जनप्रतिनिधिले जनताको दैनिकी र आवश्यकताबारे बहस, छलफल र कानून निर्माण गर्ने प्रक्रिया रोक्ने होइन, प्रभावकारी बनाउने हो।

नागरिकको जीवन बदल्न सुशासन नभई भएको छैन। थुप्रै कानून निर्माण र तिनको कार्यान्वयन नगरी भएको छैन। त्यसका लागि हामीलाई यस्तो निरीह होइन, सार्वभौम अनुभूति हुने संसद्को प्रस्तुति चाहिएको छ।

आममानिसको भाव पक्षलाई उद्वेलित पार्ने ‘स्टोरी टेलिङ’को भिडियो सामग्रीमार्फत मनोरञ्जनको नाममा अर्थोपार्जनको खेलो एक पक्षले निरन्तर गरिरहेका छन्। ती कथा आंशिक सत्य र अधिकांश झूटमा आधारित हुने गर्छन्।

यसअघिका भारतीय प्रधानन्यायाधीश डीवाई चन्द्रचूडले सरकारले लिभ–इन सम्बन्धलाई अनिवार्य रूपमा दर्ता गर्नुपर्ने माग राखिएको एक निवेदनलाई अविवेकी र हास्यास्पद भन्दै खारेज गरेका थिए।