पहिलाे हुने मात्रै चुनिएपछि र संसद् तथा नीति निर्माणमा उसको मात्रै भूमिका हुने भएपछि जनताको 'भाेट खेर जाने' कुरा स्वाभाविक हाे। भाेट खेर जानु लोकतन्त्रको उपहास हाे।

नेपालको संविधान, यसका मूलभूत विशेषता, सरकारको संरचना आदिप्रति राष्ट्रिय स्वतन्त्र पार्टीको दृष्टिकोण के हो? यसलाई उसले प्रस्ट पार्न बाँकी छ।

आम निर्वाचनले पुराना पार्टी र नेतृत्वप्रतिको वितृष्णालाई प्रतिबिम्बित गरेको छ भने सुधारको अपेक्षासमेत गरेको छ।

२०७० सालको संविधानसभा निर्वाचनमा ‘प्रचण्डलाई जिताउन’ मतगणनाका क्रममा भएको धाँधलीविरुद्ध नौ वर्षअघि सर्वोच्च अदालतमा दर्ता गरेको मुद्दा खारेजबारे मैले अझै जानकारी पाएको छैन।

राजनीतिमा हस्तक्षेप गर्न चाहनेले वैकल्पिक पार्टी खाेल्ने, यिनै पार्टीहरूभित्र असल नेतृत्वकाे विकल्प खाेज्ने तथा पुस्तान्तरणकाे प्रयास गर्ने हाे।

राजनीतिमा हस्तक्षेप गर्न चाहनेले वैकल्पिक पार्टी खोल्ने, यिनै पार्टीभित्र असल नेतृत्वको विकल्प खोज्ने तथा पुस्तान्तरणको प्रयास गर्ने हो। समाज त्यस दिशातर्फ जाँदै छ भन्ने सङ्केत याे चुनावले पनि गरे।

परम्परागत मतदान र मतगणना प्रक्रियाले गर्दा हरेक निर्वाचनमा लाखौँ मत बदर हुन्छ, तर नेतृत्वमा बस्नेले अविश्वास गर्दा आधुनिक प्रविधितर्फ जान सकिएको छैन।

गएको ८-९ महिनामा आर्थिक संकट आउँछ कि भनेर अनुमान गरेका थियौँ, त्यो आएन। सुधार हुनथाल्यो। अब निजी क्षेत्रले दबाब दियो भन्दैमा, आर्थिक स्थायित्व खलबलाउने काम गर्नुहुँदैन।

हाम्रा साथीहरू जिल्ला–जिल्लामा पुग्नुहुन्छ। हामीसँग लावालस्कर मोटर छैनन्, सार्वजनिक सवारीसाधनमै यात्रा गर्छाैं। हामीसँग जति बजेट छ, त्यहीअनुसार काम गर्छाैँ। जति गरेका छौँ, राम्रो गरेका छौँ।

दलहरूलाई ठीक बाटोमा ल्याउन मात्र नभइ जनप्रिय तथा देशहितका कार्यक्रम र योजनाका लागि पनि दलमा नेता र संसद्‌मा जनप्रतिनिधि ‘रिफ्रेस’ गर्नुपर्ने भएको छ।

पार्टीहरूप्रतिको आक्रोशकै कारण  स्वतन्त्रको लहर आउन खाेजेझैँ देखिन्छ। भेलका रूपमा आउने त्यो लहरले सडेगलेका ठुटा मुढाहरू नै ल्याउने हुन्, तर कहिलेकाहीँ बलिया मुढाहरू पनि हेलिएर आउँछन्।

लाखौं गरिब मजदुरहरूको रगत र पसिनामा उठेका हुन् लोभलाग्दा स्टेडियमहरू। फुटबलको यो महाउत्सवमा सहभागी हुँदै गर्दा हामीले पूर्वाधार बनाउने क्रममा ज्यान गुमाएका हजारौं श्रमिकहरूलाई भुल्नुहुन्न।

लेखक तथा साहित्यकार खगेन्द्र सङ्ग्रौलाको जीवनमा आधारित पुस्तक ‘एक बागी’लाई केन्द्रमा राखेर उनको जीवन किस्सा, अनुभव एवं विचारसँगको साक्षात्कारः

समाजलाई अनुशासित र जिम्मेवार बनाउन समाज बुझ्ने र इमानदार राजनीतिक नेतृत्व हुनु आवश्यक छ। तर, प्रजातन्त्रपछिका कुनै पनि सरकार त्यसमा खरो उत्रन सकेनन् या चाहेनन्।

पितृसत्ताबाट पाएको शक्तिले श्रीमानहरू श्रीमतीले अह्राएका वा अनुरोध गरेका कुरालाई त्यति महत्त्वपूर्ण या जरुरी सोच्दैनन् र टारिरहन्छन्।

सबैजसो पार्टीका नेताहरू नकमाएको सम्पत्तिमा बाँचिरहेका छन्। यो नै आजको क्रान्तिको अवरोध हो। नकमाएको सम्पत्ति खाने यो प्रक्रियालाई ध्वस्त पार्ने पार्टीमात्रै आजको क्रान्तिकारी पार्टी हो।

अब बन्ने सरकारले परम्परागत झिनामसिना विकासे अवधारणामा नअलमलिकन अर्थतन्त्रकै संरचना रूपान्तर गर्ने सोच र लक्ष्यका साथ अगाडि बढ्नुपर्छ।

खुला, प्रतिस्पर्धात्मक र प्रतिनिधिमूलक लोकतन्त्र नै मानव जातिका लागि विकासको मार्ग हो। यही मान्यताद्वारा नै समाज र व्यक्तिको दिगो एवं समग्र विकास हुन्छ।

स्वतन्त्र भनिने धेरैजसोको वैचारिक धरातल कमजोर छ। एउटा कुरा सत्य हो, उनीहरूमा आक्रोश र हतारो पक्कै छ। यद्यपि, सबै स्वतन्त्र उम्मेदवारहरू त्यस्तै छन् भन्ने ठहर होइन।

‘इन्टिग्रिटी’ भएका पत्रकारलाई पेशामा टिक्न मुस्किल छ। त्यसो हुँदाहुँदै पनि नेपालमा केही पत्रकारहरू छन्, जसले पत्रकारिताको ‘धर्म’ निर्वाह गरेका छन्।