विमानस्थल आवतजावतलाई सहज र यात्रुमैत्री बनाएर यात्री बढाउनुको साटो मानव तस्करीलाई योगदान गर्ने गतिविधि हुनु र नीति बन्नु सर्वथा अनुचित छ।

देशको अन्तर्राष्ट्रिय ‘बेन्चमार्किङ’ले प्रत्यक्ष लगानी मात्र नभएर अन्य ठाउँमा स्थापित व्यवसाय नेपालमा आफ्नो उपस्थिति बढाउन उत्सुक हुन सक्छन्।

मानव स्वास्थ्यका लागि आपत्कालकै अवस्थामा पुग्दासम्म पनि हामी बोल्दैनौँ, लेख्दैनौँ र केही पहल गर्दैनौँ भने केको बौद्धिक? केको नागरिक समाज?

नदीको पानी प्रयोग गर्न नसक्दा ‘नदी खेर गयो’ भन्ने गरेको सुनिन्छ। तर नदी त हजारौँ वर्षदेखि बगिरहेको थियो। बग्नु नै नदीको प्राकृतिक स्वभाव र कर्म हो।

एमाले अध्यक्ष केपी शर्मा ओली र नेपाली कांग्रेस सभापति शेरबहादुर देउवाबीच मिलन हुनुपर्ने त्यस्तो के अभूतपूर्व संयोग जुर्न गयो होला र अहिलेको गठबन्धन बन्यो होला?

लोकतन्त्रलाई व्यापक रूपमा अघि बढाउनुपर्छ, पार्टीगत सङ्कुचनबाट माथि उठ्नुपर्छ, समावेशी सोचसाथ लैजानुपर्छ भन्ने विचार अगाडि बढाउने व्यक्ति हुनुहुन्थ्यो दमननाथ।

महँगा सवारीसाधन खरिद, अनावश्यक सरकारी भ्रमण, भोजभतेर, तोरण, खादामाला र तक्माहरू नागरिकले बुझाएको करको दुरुपयोग हो। 

विदेशी मुद्रालाई केन्द्रीय बैंकमा भण्डारण गर्नुभन्दा राष्ट्रिय ऋण भार घटाउन उपयोग गर्दा अर्थतन्त्रको हित हुने देखिन्छ। भण्डारणमा रहेको पैसाले कसैको आय वृद्धि गर्न सक्दैन।

अहिले आएर विश्वव्यापी रूपमा के मानिएको छ भने विपद्‌ प्राकृतिक होइन। घटना प्राकृतिक हुन्। पानी पर्नु, भूकम्प र हावाहुरी आउनु प्राकृतिक हुन्।

महान्यायाधिवक्ताको कार्यालयले अब अनुहार, पद, ‌ओहोदा, पार्टी निकटता/सदस्यता हेरेर मुद्दा चलाउने वा नचलाउने तजबिजी अधिकार प्राप्त गरेको हो?

सार्वजनिक संस्थान भनेका सगरमाथा या गौतम बुद्धजस्तै हाम्रा गौरव हुन्, देशले ऋण गरेर भए पनि चलाउनै पर्छ भन्ने भ्रम जनसाधारणमा पारिएको छ।

आँसुको असर लामो समय किन टिक्दैन भने उत्पीडित समुदायको यस्तो अवस्था हुनु पछाडिको कारण धेरैले बुझ्न चाहँदैनन्। बरु यथार्थबाट भाग्न चाहन्छन् संरचनात्मक लाभांशवालाहरू।

यस पटक हाम्रो गाउँमा ठूला मादल, सोरठी नाच्ने पहिरन, लय हालेर भट्याउने उस्ताद, सुरिलो भाकामा मुरलीसहित गाउँभरि सबैको स्वामित्व र सहभागिता रहने गरी भैली निस्किएन।

श्रमिकवर्गको दैनिक जीवनयापनको बढ्दो लागत घटाउने वाचा कमला ह्यारिसले गरिन्, तर उनी स्वयं वर्तमान सरकारको हिस्सा भएकाले सो वाचाबारे विश्वास दिलाउन पूर्ण रूपमा सक्षम भइनन्।

नेपालमा अहिले पनि लैंगिक समानता छैन। छाउपडी र बोक्सी प्रथा व्याप्त छन्। जबसम्म यस्ता प्रथा रहिरहन्छन् तबसम्म नारीवादका देनलाई यसले थिचिरहन्छ र झनै सशक्त नारीवादको आवश्यकता पर्छ।

नेपालले जलवायु वित्तको विषय कसरी सम्बोधन गर्ने र नयाँ लक्ष्य कसरी निर्धारण गर्ने भन्नेबारे केन्द्रित हुनुपर्छ। कोपमा उठाउने जलवायु मुद्दा सम्बोधन गराउन टापु मुलुकको पनि ऐक्यबद्धता हुनुपर्नेछ।

प्रहरी र सेनाको स्वभाव ठीक विपरीत छ। दैनिक प्रशासनमा सेनाको उपस्थिति कहीँ देखिँदैन। सेना राष्ट्र र सरकारको त्यस्तो सञ्चित शक्ति हो, जो सबैभन्दा मजबुत र अन्तिम विकल्पका रूपमा साँचिएको हुन्छ।

बिहारमा तटबन्धको अर्थराजनीतिले सरकारी संयन्त्र, नेता र ठेकेदारका लागि स्थायी अर्थोपार्जनको आधार तय गर्छ। बाढीसँग जोडिएका समस्याले एउटा मजबुत ‘आपदाजीवि’ वर्गको सिर्जना गरेको छ।

म पाइन्टको गोजीमा हात हालिरहने, दाजु त्यसो नगर भन्ने। जति भन्दा पनि नलागेपछि दाजुले बाँसको सिर्कनो बोकेर मेरो पछिपछि हिँड्न थाल्नुभयो।

आनन्द सार जीवन नै सुखद बचाइ। सुखद जीवन नै बाँच्नुको सार-महत्त्व। यत्रतत्र सर्वत्र! जहाँ जाऊँ, उतै मगनमस्त!